Tentoonstelling in de Hortus. Josephine. Een keizerrijk in een tuin van 28 maart t/m 18 oktober

In 2015 neemt de Hortus u mee naar de tuinen van Malmaison met een tentoonstelling over Josephine de Beauharnais, de eerste echtgenote van Napoleon Bonaparte. Als een van de machtigste vrouwen in Europa uit die tijd, wist Joséphine, gedreven door haar ongekende verzameldrift een indrukwekkende botanische collectie op te bouwen in de tuinen van Malmaison. Kosten noch moeite werden gespaard. Helaas verdwenen na haar dood de meeste collecties als sneeuw voor de zon. Gelukkig is een deel van haar planten vereeuwigd in de tekeningen van Redouté. In de tentoonstelling van de Hortus Botanicus Amsterdam ziet u een aantal van deze soorten terug.

Het is pas in de laatste vijftien jaar van haar leven dat Joséphine zich stort op het verzamelen van alles wat de levende natuur te bieden heeft. Haar man Napoleon is voortdurend op oorlogspad langs de grenzen van Europa. In 1799, terwijl Napoleon maanden wegblijft voor zijn tocht door Egypte, koopt Josephine het Chateau de Malmaison. Al voor ze het koopcontract ondertekent, fantaseert ze over prachtige bloeiende tuinen met exotische dieren en grote kassen vol tropische vruchten. Hier zou ze haar Martinique, haar keizerrijk, bouwen.

Josephine had een competitieve verzameldrift wat betreft haar plantencollectie. Dankzij de invloed van haar netwerk, en met de steeds gevulde portemonnee van Napoleon, worden uit alle uithoeken van de wereld zaden, bollen en planten aangevoerd naar de tuinen van Malmaison. Botanici die meereizen op de expedities van Napoleon, maar ook de keizer zelf, stuurden honderden zaden naar Parijs. Josephine onderhield ook contacten met andere ontdekkingsreizigers zoals Nicolas Baudin en Alexander von Humboldt . Tijdens de Napoleontische oorlogen werden schepen die exemplaren voor Josephine vervoerden, ​​zelfs vrije doorgang gegeven over maritiem oorlogsgebied. Tussen 1803 en 1814 werden honderden soorten planten geïntroduceerd in Europa. Josephine pionierde in de aanplant van vele exotische soorten zoals acacia en eucalyptus in Frankrijk .

Botanische tekeningen
Joséphine wist, met alle macht en middelen die haar gegeven waren, in de tuinen van Malmaison een verzameling van keizerlijke proporties op te bouwen. Daarmee voegde zij zich naadloos in de eeuwenoude tradities van vorstenhuizen. Zoals gebruikelijk in de wereld van vorsten en koningen, liet Joséphine delen van haar bloemen- en plantencollecties uit Malmaison vereeuwigen in rijk geïllustreerde, exclusieve boekwerken, ook wel florilegia genoemd. In 1804 wordt hiervoor Pierre Joseph Redouté aangesteld. De hofschilder maakte meer dan 500 gravures van de plantencollecties in Malmaison. Als eerste publiceert hij ‘Jardin de la Malmaison’ met 125 tekeningen. Zijn volgende publicatie, Les Liliacées (1802-1816), bestaat uit acht delen en vormt met 486 gravures een absoluut hoogtepunt. In 1809, na de scheiding van Napoleon en Josephine, wordt Redouté nog regelmatig door Josephine, tot haar dood op 27 mei 1814, uitgenodigd op Malmaison. Tot slot publiceert hij in 1817 zijn bekendste werk ‘Les Roses’ met daarin 150 kleurentekeningen. De tekeningen van Redouté worden wereldberoemd en zijn tegelijkertijd de laatste en enige ´registratie´ van de roemrijke collectie van Joséphine de Beauharnais.

Van 28 maart tot en met 18 oktober toont de Hortus verschillende soorten planten uit de collecties van Josephine, waarvan velen ook zijn vastgelegd door Redoute; van de kleurrijke dahlia’s tot de uitgebreide collectie Zuid-Afrikaanse lelieachtigen, maar ook de hortensia en uiteraard enkele prachtige rozen. De Hortus is iedere dag geopend van 10 tot 17 uur.

Hortus Botanicus Amsterdam / Plantage Middenlaan 2a / Amsterdam / www.dehortus.nl