Page 55 - De Tuin in vier seizoenen

Eind april 2014 opende het 23ste Festival International des Jardins in Chaumont-sur-Loire. Naast de Chelsea Flower Show in London en het International Garden Festival in Montreal is dit festival toonaangevend voor de wereldwijde tuinbranche. Het festival in Chaumont staat bekend om de experimentele ontwerpen, anders dan bijvoorbeeld in Chelsea. Daar sluiten de tuinen meer aan op de ‘traditionele’ tuin die direct bewoonbaar is. Chaumont maakt zich sterk voor avontuur, voor vrij ontwerpen. Alleen het beschikbare tuinop- pervlak en het jaarlijks wisselende thema zijn hier de begrenzingen. Groenontwerpers, kunstenaars, studenten, architecten, hoveniers en anderen van over de hele wereld kunnen elk jaar concepten indienen die passen bij het thema van dat jaar. De jury van het tuinenfestival kiest er elk jaar de beste 24 uit. Deze 24 ontwerpers mogen hun tuin op het uitgestrekte landgoed rondom het voor de Loire-regio zo karakteristieke kasteel van Chaumont aanleggen. Het is dus zeker niet voor de hand liggend dat je met een ontwerp op dit tuinenfestival aanwezig mag zijn. Nederlanders zijn er dan ook niet zo vaak te vinden, de afgelopen 23 jaar slechts vier keer. Dit jaar echter mag ons land weer trots zijn; de Amsterdamse tuin- en landschapsarchitect Arie van der Hout werd uitverkoren en realiseerde er zijn ‘zwarte woestijn’.
HEBZUCHT EN ZWARTGALLIGHEID
Waarom meedoen aan een festival op deze locatie, circa 200 kilometer onder Parijs? Arie’s antwoord is tweeledig. Als eerste is er een bedrijfsma- tige reden. ‘Vanaf het begin van de economische crisis had ik het gevoel dat de economie vanaf 2014 weer zou gaan aantrekken. Vanuit intuïtie heb ik er naar toe gewerkt om juist dit jaar hier deel te mogen nemen.’ Zijn tweede reden heeft te maken met het avontuur. ‘Je kunt hier helemaal vrij ontwerpen, nog meer dan anders je creativiteit aanspreken. Alle remmen los.’ Tegen alle belangstelling die het festival met zich meebrengt, met daarbij de kritische vragen en opmerkingen, zag hij niet op. ‘Het is altijd goed om naar kritiek te luisteren, maar als ontwerper is het wel mijn visie dat ik me geen enkele restrictie opleg. Dat is de enige manier om jezelf te kunnen ontwikkelen. Overigens vraagt het festival in Chaumont juist om experimentele ontwerpen die reacties op roepen.’
Bij het thema van dit jaar, ‘tuinen van de zeven hoofdzonden’, had Arie al vrij snel een beeld voor ogen. ‘Ik dacht meteen aan hebzucht, lust, duistere beelden en zwartgalligheid. Zwart staat voor de slechte kant van de mens. De gedachte om vanuit al dat negatieve iets positiefs te creëren, was voor mij de uitdaging. Meestal ontwerp je vanuit iets positiefs.’
De tuin van Arie verwijst naar de op olie gebaseerde economie en het gevolg daarvan dat de mens slecht met de aarde omgaat. ‘We halen de aarde leeg.’ Met zijn tuin wil hij de hebzucht van de mens benadrukken en de blindheid die we met zijn allen hebben als het gaat om hoe we de aarde uitputten. ‘Ieder individu weet dat, maar als je dan op de man af vraagt wat iemand er persoonlijk aan doet, blijft het vaak stil.’
VERSNIPPERDE AUTOBANDEN
Symbool voor de olie-industrie staan volgens Arie auto’s, en specifiek auto- banden. Hij koos daarom autobanden als basismateriaal voor zijn tuin en creëerde er een zwart landschap mee, een zwarte woestijn. Grote delen van het grondoppervlak zijn bedekt met versnipperde autobanden. In het voor- ste deel liggen grove stukken die gesneden zijn uit de buitenlaag van banden van vrachtwagens. Dat het om autobanden gaat is hier nog over- duidelijk te zien. De bodem van het achterste tuindeel is bedekt met rub- bergranulaat dat er uitziet als fijn boomschors. Het is een halffabricaat, afkomstig uit oude autobanden, dat dient als grondstof voor onder andere rubbertegels. Ongeveer de helft van het tuinoppervlak is zo bedekt met versnipperde autobanden. ‘Als het hier in de zomer heet is, ruik je de rubberlucht. Een extra dimensie die mijn boodschap benadrukt.’
Dwars door de platte vlakken heen loopt de vlonder die gemaakt is van composiet en gerecycled rubber. Verder zijn tegen de wanden van de tuin